Cholesterol là một dạng chất béo có vai trò quan trọng trong màng tế bào và là thành phần tạo nên một số hormon. Khi cholesterol quá nhiều trong máu, nó có thể tạo thành những lắng đọng mỡ gây bít tắc động mạch, làm tăng nguy cơ đau tim và đột quị.
Dấu hiệu và triệu chứng
Cholesteron máu cao không gây ra triệu chứng. Xét nghiệm máu là cách duy nhất để phát hiện tình trạng này.
Nguyên nhân
Lười vận động, béo phì và chế độ ăn không lành mạnh góp phần làm tăng LDL cholesterol “xấu” và làm giảm HDL cholesterol “tốt”.
Cơ địa di truyền khiến tế bào không loại bỏ được LDL cholesterol ra khỏi máu hoặc khiến gan sản sinh quá nhiều cholesterol.
Xét nghiệm và chẩn đoán
Xét nghiệm máu kiểm tra nồng độ cholesterol
Cholesterol toàn phần: ≥ 240mg/dL .
LDL cholesterol: ≥ 160mg/dL.
HDL cholesterol: ≤ 40mg/dL.
Triglycerides:≥ 200mg/dL
Để có kết quả chính xác, không nên ăn hoặc uống bất kỳ thứ gì (trừ nước) trong 9 – 12 tiếng trước khi lấy mẫu máu.
Điều trị
Thay đổi lối sống: ăn chế độ ăn lành mạnh, thường xuyên vận động thể lực và tránh hút thuốc.
Dùng thuốc:
Các thuốc nhóm statin. Có tác dụng ức chế một chất mà gan cần để tạo ra cholesterol và giúp tái hấp thu cholesterol từ những lắng động ở thành động mạch. Nhóm thuốc này gồm atorvastatin (Lipitor), fluvastatin (Lescol), lovastatin (Altoprev, Mevacor), pravastatin (Pravachol), rosuvastatin (Crestor) và simvastatin (Zocor).
Các resin gắn acid mật, gồm cholestyramine (Prevalite, Questran), colesevelam (WelChol) and colestipol (Colestid) làm giảm cholesterol gián tiếp nhờ gắn vào acid mật, khiến gan phải sử dụng lượng cholesterol thừa để tạo thêm acid mật, nhờ đó làm giảm cholesterol trong máu.
Chất ức chế hấp thu cholesterol như ezetimibe (Zetia), thường được dùng kết hợp với statin
Nếu có triglycerides trong máu cao, có thể điều trị bằng:
Các thuốc nhóm fibrat, như fenofibrate (Lofibra, Tricor) and gemfibrozil (Lopid) làm giảm sản sinh cholesterol lipoprotein tỷ trọng cực thấp (VLDL) ở gan và đẩy nhanh việc loại bỏ triglycerides ra khỏi máu.
Niacin (Niaspan) hạn chế sản sinh LDL and VLDL cholestero ở gan
Cholesterol máu cao là một bệnh mãn tính, người bệnh thường phải dùng thuốc kéo dài, thậm chí cho đến cuối đời. Các thuốc tân dược có tác dụng nhanh và rõ, có thể phòng ngừa được các biến trứng, nhưng thướng có nhiề tác dụng phụ và không điệu trị tận gốc rễ của bệnh. Do vậy lời khuyên của bác sỹ là điều chỉnh lối sống (ăn ít muối, ít mỡ, nhiều rau của quả, tập thể dục thường xuyên) có vai trò quyết định. Cũng nên dùng thêm các thảo dược có tác dụng làm bền vững thành mạch máu, hoà tan các mảng xơ vữa bám dính vào thành mạch máu, hoạt huyết.
Phòng ngừa
Giảm số cân thừa
Chọn những loại thực phẩm lành mạnh có lợi cho tim.
Tập luyện thường xuyên
Không hút thuốc lá.