Chiết xuất Nuciferin: Trong nghiên cứu của tác giả Nguyễn Thị Nhung .
Nuciferin được chiết bằng ethanol 70o trong môi trường kiềm bằng phương pháp
ngấm kiệt. Xuất phát từ công thức hóa học của Nuciferin, đây là một alcaloid có độ
phân cực thấp, tan tốt trong CHCl3, MeOH, EtOH nóng, vì vậy, luận án lựa chọn
dung môi chiết là ethanol 96o để làm tăng độ tan của Nuciferin và khảo sát cả hai
phương pháp là chiết nóng bằng đun sôi hồi hưu và chiết nguội bằng phương pháp
ngâm lạnh. Kết quả cho thấy chiết nóng có hiệu suất cao hơn (0,89 ± 0,04%) so với
chiết nguội (0,83 ± 0,05%). Vì vậy, phương pháp chiết nóng bằng đun hồi lưu với
ethanol 96o được lựa chọn.
Phân lập Nuciferin: Nuciferin được phân lập bằng sắc kí cột, khảo sát bằng TLC
để chọn hệ dung môi thích hợp nhất cho quá trình phân lập. Theo kinh nghiệm
phân lập alcaloid, nếu thành phần pha động có một ít NH4OH thì sẽ giảm hiện
tượng kéo đuôi. Kết quả khảo sát cho thấy với hệ dung môi n-Hexan : aceton :
NH4OH (3 : 1 : 0,1), các vết tách rõ rệt và xa nhau, vì vậy hệ dung môi n-Hexan :
aceton : NH4OH (3 : 1: 0,1) được lựa chọn để phân lập Nuciferin trong alcaloid
toàn phần của lá Sen bằng sắc kí cột. Kết quả giai đoạn phân lập cho Nuciferin khá
tinh khiết (96,2%). Với độ tinh khiết này đã đủ yêu cầu để dùng làm nguyên liệu
thiết lập CCĐC từ nguồn gốc dược liệu. Một nguyên nhân nữa để thu được
Nuciferin với độ tinh khiết cao sau phân lập có thể do thành phần hóa học của lá
Sen tương đối ít phức tạp chất: lá Sen chứa 0,77 – 0,84% alcaloid, trong đó chủ yếu
là Nuciferin [48].
Tinh chế Nuciferin: Nuciferin sau giai đoạn phân lập bằng sắc kí cột đã khá tinh
khiết nên chỉ cần tinh chế đơn giản bằng cách kết tinh lại trong môi ở nhiệt độ lạnh.
Sau giai đoạn kết tinh, độ tinh khiết của Nuciferin đạt được khoảng 98 – 99%.
Các hợp chất sau khi tinh chế đều đạt yêu cầu để sử dụng làm nguyên liệu
thiết lập CCĐC có nguồn gốc dược liệu dùng cho phân tích định lượng bằng HPLC
(trên 95%). Kết quả đạt được sau giai đoạn chiết xuất phân lập, tinh chế được
thống kê ở Bảng 4.1.
Bảng 4.1. Kết quả đạt được của nghiên cứu chiết xuất, phân lập và tinh chế
Đối với việc phân lập và tinh chế, trong phạm vi đề tài mới chỉ áp dụng sắc
kí cột mà chưa sử dụng sắc kí sắc kí lỏng điều chế. Hiện nay các hệ thống sắc kí
lỏng điều chế còn rất đắt tiền chưa phổ biến ở Việt Nam. Nếu đề tài có điều kiện
phát triển tiếp, nên áp dụng sắc kí lỏng điều chế để phân lập và tinh chế cho việc
thiết lập CCĐC là hợp chất đặc trưng từ dược liệu.