Bác sĩ tim mạch Joseph Keenan thuộc Đại học Minnesota thường kê thuốc hạ cholesterol statin cho các bệnh nhân của ông

.

Bản thân ông cũng có bệnh cholesterol cao khá nặng, nhưng ông lại không dùng đươc statin vì thuốc này gây phản ứng phụ khó chiụ như co thắt cơ , và thử nghiệm máu cho thấy cơ của ông bị tổn thương. Vào khoảng 25 phần trăm bệnh nhân đươc kê statin cũng đã phải bỏ thuốc statin trong vòng sáu tháng như bác sĩ Keenan vậy.

Vậy thì những người như Bác sĩ Keenan phải làm sao đây?

Một số bác sĩ –như bác sĩ Steven Nissen thuộc Cleveland Clinic—tin tưởng vào khả năng “cứu mạng” của statin và ông bắt buộc  bệnh nhân của ông phải thử tất cà sáu loại khác nhau trước khi kết luận là họ không dung nạp đươc statin. Sau đó , ông cho bệnh nhân thử một loại thuốc không phải là statin như Zetia, thuốc này làm giảm cholesterol bẳng cách ức chế sự hấp thu cholesterol trong ruột. Nhưng cũng còn những “vũ khí”  khác không phải là thuốc  trong cuộc chiến chống cholesterol. Đối với những người không  dung nạp  đươc statin—và ngay cả những người có uống statin—-các chiến lươc sau đây có thể giúp họ đánh bại cholesterol xấu

1-  Thưc chế quân bình  ( balanced diet)

Thưc chế  quân bình (balanced diet ) là nển tảng cho bất cứ chế độ sinh hoạt nào nhằm giảm cholsterol. Đây không có nghĩa là bạn phãi tìm mua những sản phẩm có dán nhãn “ít cholesterol” (low cholesterol). Thật vậy theo bác sĩ Christopher Gardner thuộc Đại học Stanford, một thưc chế phức hợp chú trọng vào thảo mộc, cá, rau, ngũ cốc nguyên hạt và trái cây tốt  cho việc giảm cholesterol hơn là một thực chế qui ước  gổm những thức ăn sửa soạn sẵn cũng chứa ít các chất mỡ bão hòa và cholesterol. Tại sao vậy? Ông Gardner giải thích lý do là vì các thành phẩn của những thực chế mà chủ yếu là thảo mộc tương tác  tích cực với nhau để cải thiện  diện đồ cholesterol (cholesterol profiles). Dĩ nhiện, bạn cũng cẩn phải bớt ăn thịt đỏ, trứng và phomát.

Thực chế Đia trung hải (Mediterranean diet), thưc chế Dash ( Dieteary Approaches to Stop Hypertension) và thực chế Ornish (thực chế đặc biệt ít thịt và bơ sữa)  là những thức chế biểu tượng cho một  thực chế quân bình như nói trên. Một nghiên cứu cho thấy là thực chế quân bình cũng giảm cholesterol xấu giống như thuốc statin vậy. Bác sĩ Dean Ornish—người sáng lập ra Preventive Medicine Research Institute , Sausalito, California—-đã chứng tỏ là chương trình đa dạng của ông (ăn kiêng, thể dục, giảm căng thẳng tâm thẩn và hỗ trợ xã hội), tuy khó thực hiện, nhưng không những có thể giảm tới 40 phẩn trăm  mức cholesterol LDL (xấu) mà còn có thể làm các mảng bám trên thành động mạch  nhỏ lại, điểu mà thuộc statin không làm đươc.

2- Thê dục

Tập thể dục đều đặn là điều thiết yếu. Một số nghiên cứu cho thấy là tập “aerobic” đều đặn trong thòi gian khoảng 12 tuần lễ có thể tăng cholesterol “tốt” lên 5 hay 10 phẩn trăm, và có thể nhiểu hơn nữa cho một số ngưởi. Lợi ích đối với mức triglyceride vá áp huyết  cũng thấy có. Mỗi tuẩn nên tẫp aerobic vừa phải, 5 tới 6 ngày, mỗi ngày tối thiểu 30 phút.

3- Các chất dinh dưỡng bổ sung (supplements)

Tại các tiệm thực phẩm thiên nhiên và trên internet có biết bao nhiêu là những sản phẩm đươc quảng cáo là cài thiện đươc mức cholesterol, nhưng phẩn lớn đểu không có hoặc có rất ít bằng chứng của sự hữu hiệu (trừ một số– như acid béo omega-3 chẳng hạn—nhưng cũng chưa đươc nghiên cứu đủ chặt chẽ để quyết  đoán sự hữu hiệu của chúng )

Nhưng có biệt lệ đặc biệt đối với niacin, sterol thực vật và chất xơ hoà tan. Mặc dầu niacin tăng đường-huyết  và làm đỏ mặt nhưng một liều lương hàng ngày (dose) niacin có thể tăng mức cholesterol HDH (tốt) lên từ 15 tới 35 phẩn trăm và giảm mức cholesterol LDL (xấu) xuống cỡ 20 phần trăm. Tuy nhiên niacin có rũi ro gây phản ứng phụ , đặc biệt là khi kết hợp với statin.

Một khẩu phẩn sterol thực phẩm (khoảng 2 gram) mỗi ngày  từ các thực phẩm như bơ margarine, nước cam, và nước gạo (rice milk) cũng có thễ giảm cholesterol LDL khoảng 15 phẩn trăm.

Ăn nhiểu chất xơ hoà tan, có tự nhiên trong các sản phẩm như lúa mạch (oats), trái hồ đào (nuts), hat gai (flax)  và vỏ hạt mã để (psyllium husk) và có trong các chất dinh dượng bổ sung như Metamucil cũng có thể hạ mức cholesterol LDL (xấu).

Men gạo đỏ (red rice yeast), một chất dinh dưỡng bổ sung rất thông thường, cũng tốt. Nhưng trong men này có chứa lovastatin, chất  hoạt tính thuộc loại statin của thuốc Mevacor

Nếp sống thường ra không có tác dụng tốt như statin. Thể dục , một thực chế tốt, và các chất dinh dưỡng bổ sung nói chung có thễ giảm cholesterol xấu xuống từ 20 tới 40 phần trăm., so sánh với 60-70 phần trăm của statin. Nhưng bác sĩ Keenan ước tính là khoảng 70 phẩn trăm  dân chúng có vấn đề vể cholesterol có thễ kiểm soát mức cholesterol bằng cách thay đổi nếp sống không thôi. Riêng đối ông thì mức cholestetol HDL giảm 60 phẩn trăm nhờ vào ăn kiêng, thể dục, niacin  và những chất dinh dưỡng bổ sung khác. Ông nói “ Thật cũng chẳng thua gì lipitor”.